Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ INES
"International Nuclear Event Scale - INES"
- Η κλίµακα συνεκτιµά και αποδίδει συνέπειες από γεγονότα σχετικά µε τις ειρηνικές εφαρµογές της πυρηνικής ενέργειας.
- Θεσπίστηκε από το Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency), θυγατρικό του ΟΗΕ που εδρεύει στη Βιέννη.
- Η 7-βάθµια κλίµακα εφαρµόζεται από όποιον αναφέρει γεγονότα στο ∆ΟΑΕ, ο οποίος έχει και την τελική ευθύνη της αξιολόγησης και της συνακόλουθης διάχυσης.
Κωδικοποίηση της Κλίµακας INES
- Ανωμαλία: Υπέρβαση προκαθορισµένων ορίων ασφαλείας λόγω αστοχίας υλικού, ανθρώπινου σφάλµατος ή λειτουργικών αδυναµιών.
- Συμβάν: Παραβίαση ορίων ασφαλείας, αλλά µε ανοχή ως προς τη σωρευτικότητα, δηλαδή µε δυνατότητα αντιστάθµισης της δόσης µε το χρόνο. Συµβάν που οδηγεί σε υπέρβαση των ορίων ραδιενέργειας σε περιοχές όπου αυτό δεν προβλέπεται.
- Σοβαρό συμβάν: Συνεπάγεται διαρροή ραδιενέργειας στο περιβάλλον µε δυσµενέστερη δόση της τάξεως των δεκάτων mSv, χωρίς να απαιτείται λήψη µέτρων. Μέσα στην εγκατάσταση οι δόσεις ενδεχοµένως οδηγούν σε ντετερµινιστικές συνέπειες µε διαρροή ραδιενέργειας µερικές χιλιάδες ΤBq και ρύπανση σε υλικά τα οποία πρέπει να αποσυρθούν και να αποθηκευτούν κατάλληλα. (Vandellos NPP, Spain, 1989).
- Ατύχημα χωρίς σημαντικές περιβαλλοντικές συνέπειες: Συνεπάγεται διαρροή ραδιενέργειας στο περιβάλλον µε δυσµενέστερη δόση της τάξεως των µερικών mSv. Η λήψη µέτρων ενδεχοµένως περιορίζεται σε έλεγχο των τροφίµων. Σηµαντικές ζηµιές στην εγκατάσταση, ενδεχοµένως µερική τήξη του πυρήνα ΠΑΙ. ∆όση σε εργαζόµενους µε υψηλή πιθανότητα ντετερµινιστικών συνεπειών µέχρι θανάτου. (Saint Laurent NPP, France, 1980 Tokai Mura, Japan, 1999).
- Ατύχημα με περιβαλλοντικές συνέπειες: Συνεπάγεται διαφυγή ραδιενεργού υλικού στο περιβάλλον σε ποσότητες ραδιολογικά ισοδύναµες 100 - 1000 TBq I-131. Επιβάλλεται η λήψη µέτρων για τον πληθυσµό ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειες. Σοβαρές ζηµιές στην εγκατάσταση, µε εκτεταµένη τήξη του πυρήνα ΠΑΙ ή/και πυρκαγιά. ∆όση σε εργαζόµενους ντετερµινιστικές συνέπειες. (Windscale Pile, UK, 1957 Three Mile Island, USA, 1979).
- Σοβαρό ατύχημα: Συνεπάγεται διαφυγή ραδιενεργού υλικού στο περιβάλλον σε ποσότητες ραδιολογικά ισοδύναμες της τάξης των χιλιάδων TBq I-131. Επιβάλλεται η λήψη μέτρων για τον πληθυσμό ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειες.
- Μεγάλο ατύχημα: Συνεπάγεται διαφυγή μεγάλης ποσότητας ραδιενεργού υλικού μιας μεγάλης εγκαταστάσεως, πχ. ενός ΠΑΙ. Διαφυγή ραδιολογικά ισοδύναμη της τάξης των δεκάδων χιλιάδων TBq I-131. Αναμένονται ντετερμινιστικές συνέπειες στον εγγύς πληθυσμό και μεγάλης έκτασης μακροχρόνιες ραδιοπεριβαλλοντικές συνέπειες. (Παράδειγμα :Chernobyl NPP, USSR - Ukraine, 1986).
Πηγή: ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, IAEA (International Nuclear Event Scale - INES)
http://nuclear.ntua.gr/arcas/info/chernobyl_tanea_1.pdf
ΤΑ 4 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ
- 1957 Windscale - Αγγλία. INES 5
- 1979 Three Mile Island - ΗΠΑ. INES 5
- 1986 Chernobyl - Μονάδα 4 - Ουκρανία (τέως ΕΣΣΔ). INES 7
- 2011 Fukushima - Daiichi - Ιαπωνία. INES 7
1. 1957 στο Windscale - Αγγλία
- INES 5: Ατύχημα με περιβαλλοντικές συνέπειες, διαρροή 100-1000 TBq I-131, εκτεταμένη τήξη του πυρήνα του Πυρηνικού Αντιδραστήρα Ισχύος ή/και πυρκαγιά. Δόση σε εργαζόμενους, ντετερμινιστικές συνέπειες.
- Έλλειψη εμπειρίας χειρισμών σε μικρής ισχύος Αεριόψυκτο Πυρηνικό Αντιδραστήρα Γραφίτη - Φυσικού Ουρανίου.
- Οι Πυρηνικοί Αντιδραστήρες στο Windscale, Γραφίτη - Φυσικού Ουρανίου - Αεριόψυκτοι, χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή πλουτωνίου (πολεμική βιομηχανία)
- Θερμοκρασία λειτουργίας του γραφίτη 200 - 300 οC. Στον γραφίτη παρατηρούνται αυταναφλέξεις εξαιτίας της υπερδιέγερσης του κρυσταλλικού πλέγματος από ενσωματώσεις νετρονίων. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται κατάλληλος χειρισμός από τους μηχανικούς - χειριστές ώστε να αποφευχθεί η πυρκαγιά. Ωστόσο, κακοί χειρισμοί δεν την απέτρεψαν.
- Για την πυρόσβεση, εκτός από CO2 χρησιμοποιήθηκε και νερό.
- Τα φίλτρα, στις ύψους 125 km καμινάδες εμπόδισαν σε μεγάλο βαθμό τη διαρροή. Η έκταση 500 km2 γύρω από την εγκατάσταση ρυπάνθηκε και απαγορεύτηκε εξαιτίας του Ι-131 το γάλα από τις αρχές.
- Εργαζόμενος εκτέθηκε σε δόση 46 mSv (ετήσια δόση φυσικού υποστρώματος 2 mSv).
- Φαίνεται ότι οι μεταγενέστερες επιπτώσεις ήταν σοβαρότερες εκείνων που εκτιμήθηκαν αρχικά.
2. 1979 στο Three Mile Island - ΗΠΑ
- INES 5: Ατύχημα με περιβαλλοντικές συνέπειες, διαρροή 100-1000 TBq I-131, εκτεταμένη τήξη του πυρήνα του Πυρηνικού Αντιδραστήρα Ισχύος ή/και πυρκαγιά. Δόση σε εργαζόμενους, ντετερμινιστικές συνέπειες.
- Καινούργια κατασκευή, Αστοχία man-machine interface, Έμπειροι Θερμοϋδραυλικοί Μηχανικοί ανέστραψαν την θερμοϋδραυλική αστοχία.
- Ο Πυρηνοηλεκτρικός Σταθμός με Πυρηνικό Αντιδραστήρα Ισχύος τύπου PWR, 907 MW, βρίσκεται κοντά στο Harrisburg, Pennsylvania. Την ημέρα του ατυχήματος, 28-03-79 λειτουργούσε περίπου για ένα έτος.
- Παρά τη σοβαρότητα του ατυχήματος, τήξη περί του 1/3 του πυρήνα, η διαρροή ραδιενέργειας - λόγω περιβλήματος - ήταν πολύ περιορισμένη, περίπου ίση με το 1/40000 αυτής στο Chernobyl και 1/400 αυτής στο Windscale.
- Από σφάλμα χειρισμών κατά τη διάρκεια συντήρησης αστόχησε η στροβιλογεννήτρια (1ο ανθρώπινο λάθος), ενώ οι βαλβίδες μπρος/πίσω από τις αντλίες εφεδρικής ψήξης ήτανα από λάθος 2 μέρες νωρίτερα κλειστές (2ο ανθρώπινο λάθος).
- Ο Πυρηνικός Αντιδραστήρας Ισχύος άρχισε να σηκώνει πίεση/θερμοκρασία, αυτό έγινε αντιληπτό, έπεσαν οι ράβδοι ελέγχου, αλλά τα ασφαλιστικά που είχαν ανοίξει δεν έκλεισαν λόγω τεχνικής βλάβης, χωρίς αντίστοιχη ένδειξη στο δωμάτιο ελέγχου, λόγω κακής σχεδιοκατασκευής.
- Λόγω της ανοικτής βαλβίδας η πίεση πέφτει, οι χειριστές θεωρούν ότι έ γινε επανάψυξη και διακόπτουν το ECCS.
- Με την πτώση της πίεσης αρχίζει βρασμός, και 2 ώρες αργότερα το περίβλημα του πυρηνικού καυσίμου φτάνει τους 1100 οC οπότε και αστοχεί (διαρρέει). Ακολουθεί έκρηξη την οποία ακούνε οι χειριστές και θορυβούνται.
- Επεμβαίνουν θερμοϋδραυλικοί μηχανικοί, αντιλαμβάνονται ότι τα ασφαλιστικά είναι ανοικτά, τα κλείνουν και αρχίζει η σταθεροποίηση του Πυρηνικού Αντιδραστήρα Ισχύος.
3. 1986 Chernobyl - Μονάδα 4 - Ουκρανία (τέως ΕΣΣΔ)
- INES 7: Μεγάλο ατύχημα, διαφυγή μεγάλης ποσότητας ραδιενεργού υλικού ισοδύναμη της τάξης των δεκάδων χιλιάδων TBq I-131. Ντετερμινιστικές συνέπειες στον εγγύς πληθυσμό, μεγάλης έκτασης μακροχρόνιες ραδιοπεριβαλλοντικές συνέπειες.
- Παλιά κακής ποιότητας σχεδιοκατασκευή χωρίς περίβλημα, μη-κατανοητοί χειρισμοί σε χαμηλή ισχύ, επιβραδυντής γραφίτη, ανοδικό ρεύμα πυρκαγιάς, μεγάλης γεωγραφικής έκτασης διασπορά.
4. 2011 Fukushima - Dai-ichi - Ιαπωνία
- INES 7: Μεγάλο ατύχημα, διαφυγή μεγάλης ποσότητας ραδιενεργού υλικού ισοδύναμη της τάξης των δεκάδων χιλιάδων TBq I-131. Ντετερμινιστικές συνέπειες στον εγγύς πληθυσμό, μεγάλης έκτασης μακροχρόνιες ραδιοπεριβαλλοντικές συνέπειες.
- Παλιά κατασκευή με περίβλημα αλλά γερασμένη, αλληλεπίδραση σταθμών πάρκου, απίστευτη φυσική καταστροφή (σεισμός 9R, τσουνάμι > 9m), μεγάλη διασπορά κυρίως στο θαλάσσιο οικοσύστημα, η διαρροή συνεχίζεται.
Πηγή: http://www.eeae.gr/gr/docs/files/_simopoulos_accidents_may2013.pdf